شپش چیست؟

در این مقاله، میخواهیم کمی بیشتر با شپش و درمان شپش آشنا شویم و بدانیم در صورت ابتلا به شپش چه اقداماتی برای درمان ان ضروریست!

شپش (پدیکلوز هومانس کپیتیس) یک حشره بدون بال کوچک با شش پا و به اندازه حدود 3-1 میلی متر می باشد. رنگ آن برحسب رنگ موی فرد از خاکستری روشن تا رنگ های تیره متغیر است. شپش بالغ بدون تغذیه از خون فرد نمی تواند بیشتر از یک تا دو روز زنده بماند. به صورت میانگین هر شپش ماده روزانه 10-8 تخم می گذارد.

انواع شپش:

• شپش سر

• شپش بدن

• شپش عانه (دستگاه تناسلی)

شایع ترین نوع شپش:

هرکدام از این نوع شپش ها، اندازه و رنگ به خصوصی دارند. اما شپش سر شایع ترین نوع آلودگی انگلی در انسان محسوب می شود. پدیکلوز کپیتیس یا همان شپش سر به وسیله پدیکلوز هومانس کپیتیس ایجاد شده، که انتشار جهانی داشته و در تمامی کشورها و جوامع شیوع دارد.

عوارض انگل شپش و روش سرایت آن:

شپش، انگلی است، که روی مو و بدن انسان زندگی می کند و از خون فرد تغذیه می کند. شپش موی سر در بچه ها شایع تر بوده، به طوریکه شایع ترین آلودگی انگلی در کودکان به شمار می رود. بلندی مو و استفاده از وسایلی مانند گیره و سنجاق و روسری در بالاتر بودن شیوع آلودگی در دختران نقش دارد. گرچه آلودگی با شپش سر بیماری خاصی را منتقل نمی کند، اما به دلیل ایجاد اضطراب و استرس بالایی که در فرد مبتلا ایجاد می کند، نیاز به درمان شپش را ایجاب می نماید.

این حشره از طریق بزاق خود باعث ایجاد خارش، تحریک، آلرژی و درماتیت مزمن پشت سر و گردن شود. شپش ها توانایی پریدن یا جهیدن ندارند و نمی توانند از طریق حیوانات خانگی منتقل شوند. انتقال از یک فرد به دیگری بیشتر از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده اتفاق می افتد. راه های دیگر انتقال شامل استفاده از کلاه، شانه، لباس و سایر وسایل آلوده می باشد. شپش زنده به ندرت بیشتر از 36 ساعت دور از میزبان زنده می ماند، اما در آب و هوای گرم و مرطوب، نیت ها (تخم شپش) می توانند بیشتر از 10 روز قابلیت حیات داشته باشند.

درمان شپش:

ترکیبات شیمیایی متعددی برای درمان این عفونت انگلی بکار می روند، که هریک از این ترکیبات با توجه به سن و شرایط خاص هر فرد در بیمار استفاده می شود. اما با توجه به عدم تاثیرگذاری کافی و عوارض جانبی بسیاری که با مصرف آن ها گزارش می شود، استفاده از آن ها با محدودیت همراه است.

یکی از معروف ترین داروهای شیمیایی که برای درمان شپش سر استفاده می شود، لیندان است. لیندان قادر به از بین بردن تمامی تخم ها نمی باشد و مقاومت به آن گزارش شده است. این ترکیب باید با احتیاط در اطفال مصرف شود. همچنین در نوزادان نارس، خانم های باردار و شیرده، افراد مبتلا به صرع و در افرادی که پوست ملتهب، حساس یا زخمی دارند، نباید استفاده شود.

ویژگی های ترکیبات موضعی موثر جهت درمان شپش:

بایستی این موضوع ذکر گردد، که آب و شوینده به تنهایی قادر به از بین بردن شپش ها نمی باشد. همچنین باید به این نکته توجه شود، که ایمن ترین و مؤثرترین درمان برای فرد مبتلا انتخاب شود و استفاده از داروها باید محدود به مواردی شود، که عدم پاسخ و مقاومت به داروهای موضعی وجود داشته باشد و توجه به سن، وضعیت های خاص مانند بارداری و حساسیت های دارویی نیز باید مد نظر قرار گیرد.

ترکیبات به کار رفته در داروهای ضد شپش، باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• مقرون به صرفه باشند.
• به سهولت در دسترس قرار گیرند.
• استفاده از آن راحت بوده و به راحتی از موی سر پاک شوند.
• باعث مقاومت به درمان نشود.
• برای انسان سمی نبوده و اثرات سمی بر محیط زیست نداشته باشند.
• ترجیحا از داروهای گیاهی ضدشپش استفاده شود، که بدون عوارض جانبی هستند و برای همه افراد حتی کودکان، نوزادان و خانم های باردار و شیرده می توانند استفاده شوند.

آیا شپش پرواز می کند و غذای آن ها چیست؟

شپش های پوستی، به دلیل اینکه بال ندارند، نمی توانند بپرند یا پرواز کنند.  این حشرات، محکم به ساقه های مو و یا پوست سر و بدن می چسبند و از خون میزبان می مکند و نمی جهند.

این جمله که شپش ها قادر به پرواز کردن هستند و می توانند به نقاط مختلف بدن و افراد دیگر منتقل شوند، افسانه است!

 شپش حیوان به انسان:

لازم به ذکر است، که این موجودات نیاز به بدن میزبان اختصاصی برای خود دارند و در واقع هر شپش، میزبان اختصاصی و خاص خود را دارد. بنابراین با توجه به این موضوع، می توان این را گفت، که این حشرات نمی توانند از حیوانات به انسان ها منتقل شوند و تنها از انسانی به انسان دیگر انتقال پیدا می کنند.  این موضوع در مورد همه انواع حیوانات مانند پرندگانی مثل مرغ عشق، کبوتر، غاز، فنچ، قناری و عروس هلندی، سگ ها، گربه ها و دیگر جانوران صدق می کند.