بدون شک، چرخه قاعدگی بر روی ظاهر پوست و موها تاثیرات بسیاری دارد. در واقع این چرخه، پوست را درگیر مشکلاتی همانند جوش، لکه های پوستی و آکنه و موها را دچار بی حالتی، ریزش و خشکی می کند. در این مقاله سعی شده، که تاثیر دوران قاعدگی بر روی زیبایی و ظاهر پوست و مو بررسی و راهکارهایی جهت جلوگیری از بروز این مشکلات پیشنهاد شود. پیش از اینکه به این موضوع بپردازیم، لازم است در مورد چرخه قاعدگی، مراحل آن و اثرات تغییرات هورمونی در بانوان بیشتر آشنا شویم، پس در ادامه با ما همراه باشید….
تاثیر چرخه قاعدگی بر پوست از نگاه علمی:
هورمون های جنسی زنانه مانند استروژن و پروژسترون و هورمون های جنسی مردانه مانند تستوسترون و تعادل و توازن آن ها، تاثیرات فراوانی بر روی پوست و موها دارند و عدم تعادل آن ها می تواند مشکلاتی برای خانم ها ایجاد کند. در واقع در صورتی که سطح هورمون ها از حالت متوازن خارج و دچار تغییر شود، این اثرات ایجاد می شوند.
استروژن با افزایش تولید کلاژن و ضخامت پوست و آبرسانی به آن، موجب بهبود عملکرد سد دفاعی پوست می شود. زمانی که سطح هورمون های جنسی زنانه به خصوص استروژن از حالت توازن خارج شود، پوست حساس شده و به راحتی دچار خشکی می شود و این عامل بر روی ظاهر پوست، همانند ضخامت، یکنواختی و بافت آن تاثیر می گذارد. در این حالت چین و چروک روی پوست محسوس تر و نمایان تر می شود. با وجود اینکه تاثیر پروژسترون بر روی ظاهر پوست کمتر بارز است، اما تصور می‌شود که افزایش گردش خون و فعالیت غدد چربی، که مربوط به نیمه دوم چرخه قاعدگی است، تا حد زیادی به دلیل تاثیرات هورمون پروژسترون می باشد. بنابراین مرطوب کردن و آبرسانی پوست و استفاده از یک روتین مراقبتی سبک بهترین راه حل برای کمک به حفظ سلامت و زیبایی پوست در این دوران می باشد.
از طرفی همانطور که می دانیم، غدد چربی دارای گیرنده هایی هستند، که تحت تاثیر هورمون های جنسی مردانه یعنی تستوسترون قرار می گیرند. در واقع این هورمون که در بدن خانم ها نیز وجود دارد، تولید سبوم (ترشحات چربی) روی پوست را هم در آقایان و هم در خانم ها افزایش داده و این امر می تواند باعث تجمع بیشتر سبوم در پوست شده و منافذ پوستی را مسدود کند، درنتیجه پوست دچار آکنه، جوش های سرسیاه و به خصوص سرسفید خواهد شد. همچنین اختلال در میزان هورمون پروژسترون نیز در ایجاد آکنه و جوش موثر است. این نکته نیز قابل ذکر هست، که خانم هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) هستند، بیشتر از سایر افراد مستعد آکنه و جوش های پوستی در این دوران هستند. بنابراین در دوران قاعدگی استفاده از محصولات مراقبتی پوست که بر پایه آب بوده و سبک و فاقد چربی هستند و منافذ پوستی را مسدود نمی کنند، توصیه می شود.
اثرات قاعدگی بر مو:
سیکل های عادت ماهانه و قاعدگی و نوسانات در سطح هورمون های جنسی و عدم توازن آن ها، علاوه بر پوست، باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای مو، همانند چرب شدن بیش از حد موها، بی روحی و کدر شدن، خشکی و شکنندگی آن ها، نازک شدن تارهای مو و ریزش مو نیز می شود.
افزایش فعالیت غدد چربی پوست سر، یکی از معضلات مربوط به دوره قبل از شروع قاعدگی و به دلیل کاهش سطح استروژن و پروژسترون می باشد. این عامل، باعث چرب شدن موها و خارش و شوره روی پوست سر و موها می شود. در این زمان می توانید از همان روتین همیشگی خود برای موها استفاده کنید، ولی در صورت تشدید این معضلات سعی کنید از محصولات بدون چربی و ملایم استفاده کنید. در طول دوران قاعدگی، میزان استروژن و پروژسترون پایین آمده و موها دچار خشکی و بی حالتی می شود، بنابراین توصیه می شود از کاندیشنر، یا محصولات نرم کننده بر پایه آب و همچنین آبرسان برای موها استفاده شود.
پس از پایان دوره قاعدگی، سطح استروژن و پروژسترون به تدریج افزایش یافته و میزان درخشندگی و رطوبت موها بیشتر می شود و این تغییر، تاثیر خوبی بر کلاژن سازی و استحکام موها خواهد داشت. استفاده از ماسک های مناسب مو جهت حفظ درخشندگی و شادابی موها در این دوره توصیه می شود.
علاوه بر این، قاعدگی و به هم خوردن توازن در سطح هورمون های جنسی، می تواند باعث ریزش مو و نازک شدن تارهای مو شود، البته این مشکلات موقتی بوده و با متعادل شدن سطح هورمون ها و بازگشت آن به حالت نرمال، برطرف می شوند.
از دیگر مشکلاتی که در این دوره ایجاد می شود، کدر و بی روح شدن موهاست ، که لزوم استفاده از محصولات آبرسان را چندین برابر می کند. پس از اتمام دوره قاعدگی، به دلیل افزایش سطح استروژن، موها دوباره ظاهری شفاف و شاداب خواهند داشت.
بررسی فاز ها و مراحل چرخه قاعدگی و اثرات آن ها روی ظاهر پوست و مو:
چرخه قاعدگی دارای چهار فاز به نام های فاز قاعدگی، فولیکولی، تخمک گذاری و لوتئال می باشد.
- فاز قاعدگی: این مرحله که از روز اول عادت ماهانه شروع می شود، به طور متوسط بین 3 تا 6 روز طول می کشد. در این زمان سطح استروژن و پروژسترون به پایین ترین حد خود رسیده و عملکرد طبیعی پوست و مو مختل می شود. در واقع در این مرحله پوست و مو دچار خشکی می شود. بنابراین بهتر است که از مرطوب کننده ها و آبرسان های سبک و ملایم استفاده کنید.
- فاز فولیکولی: در این مرحله، که پس از پایان دوره قاعدگی آغاز می شود، استروژن به آرامی افزایش می یاید و دیواره رحم کم کم شروع به ضخیم شدن می کند. در این دوران، پوست در بهترین حالت خود قرار داشته و دارای شفافیت و قابلیت ارتجاعی می باشد و می توانید همان روتین پوستی معمول خود را داشته باشید. همچنین استفاده از اسکراب (لایه بردار)، ماسک های روشن کننده و محصولات حاوی ویتامین C مناسب پوست و مو، به افزایش آبرسانی و درخشندگی آن ها کمک کرده و بهتر است، از محصولات سبک و بر پایه آب استفاده کنید.
- فاز تخمک گذاری: در این مرحله ، تخمک توسط تخمدان ها رها شده و به داخل رحم وارد می شود، در این زمان، سطح استروژن بالا مانده و بدن شروع به تولید هورمون لوتئولین می کند، که به دلیل ترشح این هورمون، پوست چرب شده و بهتر است از لوازم آرایشی و محصولات سبک و فاقد چربی که باعث انسداد منافذ پوست و مو نمی شوند، استفاده کنید.
- فاز لوتئال یا دوران قبل از قاعدگی: در این مرحله، سطح پروژسترون و استروژن کاهش یافته و منجر به قاعدگی و شروع دوباره چرخه می شود. کاهش سطح پروژسترون و عدم تعادل آن، می تواند به ایجاد آکنه، جوش های التهابی و چرکی منجر شود. البته عدم تعادل سطح تستوسترون نیز در این زمینه موثر است. در این مرحله، پوست حساس شده و استفاده از روتین مراقبتی سبک و رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و غذاهای مفید و دارای ویتامین بسیار ضروری است. فراموش نکنید، که استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی طبیعی و گیاهی بسیار سودمندتر و بی خطرتر از استفاده از محصولات شیمیایی می باشد.
نکاتی برای حفظ سلامتی و زیبایی پوست و مو در دوران قاعدگی:
- غذاهای پر نمک و پرچرب، به احتباس آب در زیر پوست و ایجاد خشکی و جوش های بیشتر منجر می شوند. بنابراین از مصرف آن ها به خصوص در مرحله لوتئال خودداری کنید.
- از محصولات بر پایه آب و دارای فرمولاسیون سبک استفاده کنید و سعی کنید، از محصولات آرایشی کمتری بر روی صورت خود استفاده کنید.
- مصرف غذاهای شیرین و نوشیدنی های حاوی کافئین را کاهش دهید.
- از محصولات و مکمل های تقویتی و ویتامینه برای حفظ سلامتی پوست و موهای خود استفاده کنید.
- از انجام کارهایی که باعث ایجاد حساسیت بیشتر برای موها و پوست می شوند، مانند اکستنشن، رنگ کردن، استفاده از اتو و کراتینه نمودن مو خودداری کرده و از محصولات دارای فرمولاسیون سنگین و حاوی روغن ها و چربی استفاده نکنید.
- خواب کافی داشته باشید و سعی کنید، به طور متوسط در طول روز 8 ساعت بخوابید.
- ورزش کردن و نوشیدن آب را فراموش نکنید.
- از کیسه های آب گرم، پد گرمکن یا حوله گرم، داروهای ضد درد و انواع ویتامین ها مانند ویتامین B6، مکمل های حاوی منیزیم و کلسیم، غذاهای سرشار از اسیدهای چرب مانند ماهی، گردو، غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان ها مانند پرتقال، توت، اسفناج، مواد غذایی سرشار از آهن مانند کلم بروکلی، آجیل و همچنین غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه ها و سبزیجات استفاده کنید. استفاده از روغن های گیاهی موضعی مانند روغن اسطوخدوس، مرزنجوش و مریم گلی برای ماساژ زیر دل، شکم و کمر نیز توصیه می شود.
