راهنمای کامل بهداشت و مراقبت از دستگاه تناسلی
سالانه بسیاری از بانوان به دلایل متعددی از جمله عدم رعایت بهداشت فردی به بیماریهای عفونی و ویروسی دچار میشوند. با ما همراه باشید تا به اهمیت مراقبت از بهداشت دستگاه تناسلی بپردازیم.
دستگاه تناسلی بانوان
دستگاه تناسلی بانوان متشکل از دو بخش داخلی و خارجی است. بخش داخلی دستگاه تناسلی شامل رحم، لولههای رحم، تخمدانها و واژن میباشد که در یک سوم پایینی شکم قرار دارند. بخش خارجی دستگاه تناسلی از دهانه مجرای ادرار، کلیتوریس، دهانه واژن، پرده بکارت، لابیای ماژور و مینور و غیره تشکیل شده است.
عفونت و بیماریهای ویروسی عوامل تهدید کننده سلامت دستگاه تناسلی بانوان
چه عواملی باعث عفونت قارچی واژن میشود؟
عفونت واژن یا واژنیت کاندیدایی بیماری است که تمام زنان در طول زندگی خود دست کم چند بار آن را تجربه میکنند. این عفونت که در سنین باروری یعنی از سن بلوغ تا یائسگی شایعتر است، علت مراجعه 28% از زنان به درمانگاه بیماریهای مقاربتی میباشد. در دوران قاعدگی و همچنین در زمان مقاربت، ناحیه تناسلی برای تجمع باکتریها مساعد شده و احتمال ابتلا به عفونتهای باکتریایی بالا میرود. افزایش رطوبت، گرما، بهداشت ضعیف و ناکافی به ویژه در دوران قاعدگی، عدم دسترسی کافی به آب، تعریق و پوشیدن لباس های زیر تنگ و شلوارهای چسبان نیز از عوامل زمینه ساز گسترش عفونتهای ناحیه تناسلی میباشند. تکرار این عفونتها به ویژه در فصول گرم سال میتواند بسیار آزاردهنده باشد.
واژینیت کاندیدایی، دومین علت شایع عفونت مجاری تناسلی در زنان بوده، که اغلب توسط قارچ کاندیدا آلبیکانس ایجاد میشود. این قارچ که مسئول 90-85 درصد از موارد عفونتهای قارچی واژن است، باعث بروز مشکلاتی مانند خارش، سوزش، زخم واژن، مقاربت دردناک، تحریک واژن، سوزش ادرار، تورم، درد شکم، ترشحات سفید رنگ، بدبو یا بدون بو، التهاب ناحیه تناسلی و آلرژی میشود.
این بیماری با اینکه تهدید کننده حیات نیست، اما موجب عوارض در بیماران، خطر و ریسک ابتلا به بیماریهای تناسلی مانند بیماری التهابی لگن، ناباروری، بیماریهای مقاربتی، بارداری خارج رحم، سقط جنین و تولد زودرس نوزاد، اتلاف وقت، صرف هزینههای زیاد و استرس جهت درمان بیماران میشود. لذا درمان و بهبود این بیماری بسیار حائز اهمیت است.
تبخال تناسلی چیست و چگونه منتقل میشود ؟
تبخال تناسلی یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی عفونی پوستی در دنیا به ویژه در بانوان بوده و در کشورهای توسعه یافته و ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) میباشد. این ویروس پس از ورود به بدن، تا مدتها بدون علامت در بدن پنهان مانده و امکان درحال توسعه شیوع بالایی دارد. عامل اصلی این عفونت معمولا توسط رابطه جنسی واژنی، رابطه جنسی دهانی یا رابطه جنسی مقعدی بین افراد منتقل میشود.
بیماری هرپس تناسلی، به شدت مسری بوده و ظاهر آن بسیار شبیه به تبخالهای ساده بوده، ولی به شکل زخمهای عفونی و دردناک در نواحی باسن، مقعد، رانها، دهانه رحم، نواحی خارجی دستگاه تناسلی بانوان، آلت تناسلی و کیسههای بیضه خود را نمایان میسازد.
زگیل تناسلی چیست و چگونه بوجود میآید؟
زگیل، یکی از بیماریهای رایج پوستی است، که تقریبا 7 تا 12 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری ویروسی در کودکان شایعتر و پس از سن 25 سالگی، میزان ابتلا به آن به میزان قابل توجهی کاهش مییابد. عامل تشکیل زگیل، ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) میباشد. زگیلها معمولا روی دستها، پاها و ناحیه تناسلی بوجود میآیند. در صورت عدم درمان این ضایعات پوستی، زگیلها به سرعت تکثیرمییابند، همچنین دستکاری کردن زگیلها میتواند منجر به گسترش آنها به سایر نواحی بدن شود. در برخی موارد عدم درمان زگیل، میتواند منجر به سرطان پوست شود.
ویروس HPV به راحتی از طریق فعالیت جنسی واژینال، مقعدی و دهانی؛ با جنس مخالف و همجنس منتقل میشود. همچنین میتواند از طریق تماس غیرجنسی تناسلی پوست با پوست تناسلی و گاهی از مادر به کودک در حین زایمان منتقل میشود.
علاوه بر موارد گفته شده در مطالب بالا، عوامل متعدد دیگری میتوانند در بروز عفونت و بیماریهای پوستی نیز دخیل باشند.
- استفاده از البسه و لوازم شخصی یکدیگر (برای مثال: استفاده از حوله، لباس زیر مشترک در منزل، باشگاه، سالنهای آرایشی و استخر)
- استفاده از دمپاییهای موجود در باشگاه بدون جوراب
- استفاده از متهای مشترک در باشگاه
- پوشیدن لباس زیر های آلوده
- استفاده از سریهای مشترک هنگام لیزر موهای زائد
- عدم تعویض سلفون درلیزر های رولی
- وغیره ……
چگونه مراقب سلامت ناحیه تناسلی خود باشیم؟
- هنگام ورزش، بر روی مت و دستگاههای ورزشی از یک حوله و یا ملحفه استفاده کنید و از نشستن بر روی صندلیها و لبههای استخر خودداری کنید. جهت ضد عفونی کردن نواحی خارجی دستگاه تناسلی و سایر نقاط بدن در مقابل عوامل ویروسی میتوانید از اسپری اکسی وارت اسپری ضد زگیل و اسپری نلا هرپس استفاده کنید. محصولات اکسی وارت و نلا هرپس را قبل و بعد از رابطه جنسی نیز میتوانید استفاده کنید.
- در دوران عادت ماهانه، در صورتیکه خونریزی بیشتری دارید، پدهای بهداشتی را در فواصل کوتاهتری (3 الی 4 ساعت) تعویض کنید.
- برای پیشگیری از عفونت و رفع آن در دوران عادت ماهانه، قبل و بعد رفتن به باشگاههای ورزشی، استخر و قبل و بعد رابطه جنسی میتوانید از اسپری بهداشتی بانوان (نلا لیدی سپت) استفاده کنید. علاوه بر این میتوانید هنگام استحمام برای رفع و پیشگیری از عفونت از نلا لیدی پن استفاده کنید.
- جهت پیشگیری از عفونت همواره ناحیه تناسلی خود را تمیز نگه دارید و موهای زائد ناحیه تناسلی خود را اصلاح کنید.
در حد امکان از دوش واژینال، استفاده نکنید چراکه باعث از بین رفتن باکتریهای مفید داخل واژن میشود.
- به هنگام برقراری رابطه جنسی واژینال از کاندوم استفاده کنید. کاندوم از شما در برابر بیماریهای مقاربتی محافظت میکند و از بوجود آمدن اختلال در سطح pH واژن جلوگیری میکند. از رابطه جنسی مقعدی درحد امکان پرهیز کنید در غیر اینصورت استفاده از کاندوم و اسپری نلا لیدی سپت ضروری میباشد.
- خشکی واژن در بیشتر افراد هنگام رابطه جنسی منجر به سایش و حتی پارگی پوست واژن شده. همین امر منجر به بروز عفونت در بانوان میشود. به همین جهت استفاده از روان کنندهها در هنگام رابطهی جنسی توصیه میشود.
- شست و شوی ناحیه تناسلی (قسمت خارجی) بعد از رابطهی جنسی جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت امری ضروری است.
- جهت پیشگیری از عفونت، بعد از رابطه جنسی، تخلیه مثانه (ادرار کردن) فراموش نشود.
- از نوارهای بهداشتی، دستمالهای مرطوب و اسپریهای معطر تا حد ممکن استفاده نکنید چراکه ترکیبات شیمیایی به کار رفته در این محصولات، pH طبیعی واژن را بهم میزند و باعث ایجاد عفونت در ناحیه تناسلی میشود.
- با دست آلوده ناحیه تناسلی خود را نخارانید.
- اگر مستعد ابتلا به عفونت هستید، لباس زیرهای جدید را قبل از استفاده بشویید و از پوشیدن لباسهای تنگ و حاوی الیافهای مصنوعی تا حد امکان پرهیز کنید.
- هنگام لیزر موهای زائد از سریهای مجزا (لیزرهای شاتی) استفاده کنید. در صورتیکه از لیزرهای رولی استفاده میکنید، توجه کنید که حتما سلفون بسته شده به اطراف سری لیزر توسط اپراتور لیزر تعویض شود. ملحفهها و دستمالهای به کار رفته حتما یکبار مصرف باشند و تعویض شوند.
درصورت علاقهمندی، شمارا دعوت به مطالعه ی مگ مرتبط با خشکی واژن میکنیم.
منابع:
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4939-3402-7_2
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1521693414001266